top of page

SHOTOKAN KATA'S

Stijloefeningen

Een kata (vorm) is een schijngevecht dat je alleen uitvoert: je strijdt tegen vier of meer denkbeeldige tegenstanders. Elke kata is een oefenvorm met verschillende stoot-, trap- en afweertechnieken. Je verdedigt jezelf tegen ‘onzichtbare’ aanvallers, waarna je zelf in de aanval gaat. Shotokan-karate kent 26 kata die honderden jaren oud kunnen zijn. Een kata duurt, afhankelijk van de kata die je loopt, ongeveer één tot twee minuten.

Je leert eerst de vormfiguren lopen en de bijbehorende verdedigings- en aanvalstechnieken uitvoeren. Hierna blijf je de standen (hoe je staat) en bewegingen verbeteren. De sensei vertelt je welke techniek je nodig hebt om een bepaalde aanval af te slaan. Je oefent de kata ook als gevechtsvorm (sparren) met een partner.

DE 26 SHOTOKAN KATA'S

Heian Shodan

Betekenis: Vreedzame Geest (eerste stap).
Omschrijving: Het woord Heian is een mengeling van de woorden Heiwa en Antei: "Vrede en Kalmte". De betekenis van de 5 Heian kata duidt op "Vreedzame Geest". De originele versies van de kata werden Pinans genoemd. Gichin Funakoshi sensei veranderde echter in 1930 de Chinese en Okinawa namen in Japanse benamingen tijdens het ontwikkelen van de Shotokan stijl, hiermede verwijzende naar de meer filosofische betekenis.
Aantal bewegingen: 21

Heian Nidan

Betekenis: Vreedzame Geest (tweede stap).
Omschrijving: Kan beschouwd worden als de "Water" kata. Snel en vloeiend, komt Heian Nidan meer tot zijn recht in vlotte en ontspannen bewegingen. Heian Ni Dan is moeilijker te begrijpen dan Heian Sho Dan en wordt meestal als 'moeilijk' beschouwd door de beginnende karateka. Misschien is het daarom dat Gishin Funakoshi sensei de beide kata's van telorde wijzigde.
Aantal bewegingen: 26

Heian Sandan

Betekenis: Vreedzame Geest (derde stap).
Omschrijving: In Musashi's vijf elementen (Water, Vuur, Aarde, Metaal en Hout) zou Heian San Dan het "Vuur" element zijn. Denk aan vuur en zie hoe de vlammen bewegen. Vergelijk deze bewegingen met die van de kata. De kata begint klein, reist met de wind in snelle voorwaartse bewegingen. De derde Heian kata is de eigenaardigste van alle basis kata.
Aantal bewegingen: 20

Heian Yondan

Betekenis: Vreedzame Geest (vierde stap).
Omschrijving: Met de vele hoge trappen en hand technieken, zou men Heian Yon Dan als de "Wind" kata kunnen beschouwen. De '5 Elementen' waren zeker toonaangevend in het ontwerpen van de vijf Heian kata's. De lucht, uit de longen van de karateka, is tijdens het uitvoeren van de kata ongetwijfeld een voorstelling van Wind. Ook de trappen zijn een indicatie van de natuur en de Wind. Heian Yon Dan stelt verschillende technische patronen voor welke in verschillende Shotokan kata's voorkomen.
Aantal bewegingen: 27

Heian Godan

Betekenis: Vreedzame Geest (vijfde stap).
Omschrijving: Is de "Vijfde Stap" en is de kata van de "Leegte". Tijdens de sprong ben je 'los' van de grond, van een tegenstander, van alles. De karateka zou nu genoeg basistechnieken moeten beheersen om zich staande te kunnen houden in een gemiddelde zelfverdegings situatie. Vanaf nu wordt hij de "Vreedzame Geest". Misschien is de 'Vreedzame Geest' nodig voor een goed krijgsheer?
Aantal bewegingen: 23

Tekki Shodan

Betekenis: IJzeren Ruiter (eerste stap).
Omschrijving: De afkomst van deze kata is Chinees. In Okinawa bekend als 'Naihanchi'. Funakoshi sensei veranderde de Okinawa benaming in Tekki, duidend op 'IJzeren Ruiter' en verwijzend naar het gebruik van de stand Kiba Dachi om een 'ijzeren' (sterke) stand te ontwikkelen.
Aantal bewegingen: 29

Bassai Dai

Betekenis: Bestormen van de Veste.
Omschrijving: Bassai betekent 'Het Fort binnen dringen', duidend op de innerlijke strijd om zelfcontrole. De kata schakelt snel en gracieus over van verdediging naar aanval. De nadruk ligt bij de heupbewegingen. Het woord Dai betekent 'Groot', 'Omvangrijk' en verwijst naar de lengte van de kata en de omvang van de bewegingen. Van de twee Bassai kata's is dit de eerste en originele versie. De kata moet ingestudeerd zijn voor het behalen van de 2de kyu (bruine gordel met 1 witte markering) - 42 bewegingen.
Aantal bewegingen: 42

Kanku Dai

Betekenis: Hemelzicht.
Omschrijving: Kanku betekent 'Kijk naar de Hemel'. De openingsbeweging 'naar de hemel kijken' symboliseert het universum en het concept van 'ku' (leeg) waarbij je de tegenstander laat zien dat je geen wapens draagt (zie Meiyko). Het is een gracieuze en krachtige kata die de voorloper was van de Heian kata's. Veel bewegingen en basistechnieken van de Heian kata's zijn duidelijk te zien.
Nodig voor 1ste kyu (bruine gordel met 2 witte markeringen)
Aantal bewegingen: 65

Enpi

Betekenis: Vlucht van de Zwaluw
Omschrijving: De kanji naam Empi bestaat uit de tekens 'zwaluw' (vogel) en 'vlieg' (vliegen). Daarom wordt de kata wel eens vertaald in: "De Vlucht van de Zwaluw" of "Vliegende Zwaluw". De bewegingen zijn licht en dartelend en duiden op de verdedigende vlucht van de zwaluw. De naam kan zowel als Empi als Enpi geschreven worden. De uitspraak -mp en -np klinken hetzelfde in het Japans. Een oude kata met als oorspronklelijke naam 'Wanshu'
Aantal bewegingen: 37

Sochin

Betekenis: Onwrikbaar
Omschrijving: Waarschijnlijk door Ankichi Arakaki gemaakt en origineel Hakko genaamd. Uitgebreid veranderd door Yoshitaka Funakoshi en wordt hoofdzakelijk door Shotokan en Shito-Ryu getraind.
Aantal bewegingen: 41

Meikyo

Betekenis: Heldere Spiegel
Omschrijving: De begrippen Mizu no Kokoro (Een Geest als Water) en Tsuki No Kokoro (Een Geest als de Maan) kunnen ontleend worden aan de openingsbewegingen. Die lijken op de gladheid van het water waardoor het zo kalm wordt als een spiegel. Deze kata heeft aan het einde de Sankaku Tobi (driehoekssprong) en het kan de karateka snel en makkelijk, indien correct uitgevoerd, in staat stellen nadeel om te zetten in voordeel.
Aantal bewegingen: 34

Ji'in

Betekenis: De Heilige
Omschrijving: De kata Jiin is de enige Shotokan kata waar op het laatste aanvaard wordt dat men eindigt met het terug trekken van het linker been om zo terug op de start positie te kunnen komen. Zoals de kata Jion heeft ook Jiin een Chinese oorsprong.
Aantal bewegingen: 35

Gojushiho Dai

Betekenis: Vierenvijftig Stappen
Omschrijving: Vroeger noemde deze kata Hotuka, daar de beweging lijkt op die van een specht die met zijn snavel op een boom hakt. De naam van de kata betekent eigenlijk 'Vierenvijftig Stappen'. Eén van de zeer vergevorderde Shotokan kata's.
Aantal bewegingen: 62

Jion

Betekenis: De Tempel
Omschrijving: De Boedhistische term voor 'Liefde' en 'Goed'. De Jion Ji was een tempel in China. Dit, alsmede de positie van de handen in Yoi duiden op de Chinese oorsprong van de kata.
Aantal bewegingen: 47

Jitte

Betekenis: Tien Handen
Omschrijving: De naam Jitte of Jutte is samengesteld uit het karakters Ju wat 'tien' betekent en het karakter Te wat 'hand' betekent zoals in 'Kara Te'. Dus Jitte betekent eigenlijk 'Tien Handen'. De kata is zeer krachtig en ontwikkeld om de karateka in staat te stellen tien tegenstanders te weerstaan.
Aantal bewegingen: 24

Hangetsu

Betekenis: Halve Maan
Omschrijving: Hangetsu betekent 'Halve Maan' duidend op de basisstand Hangetsu Dachi (halve-maan-stand) van de kata. De originele naam was Seisan. De nadruk ligt op het correcte gebruik van de ademhaling en focus. Dit is de Shotokan versie van een langzame kata zoals Sochin.
Aantal bewegingen: 41

Gankaku

Betekenis: Kraanvogel op een Rots
Omschrijving: Gankaku is de betekenis voor 'Kraanvogel op een rots' en schetst de zogenaamde zwakheid van de vogel ten opzichte van zijn prooi, wat echter ook zijn sterkste punt is. De kata gebruikt de Tsuruashi dachi-stand (Kraanvogelstand) of Sagiashi dachi verwijzend naar de andere stijlen. De originele kata stond bekend als Chinto.
Aantal bewegingen: 42

Tekki Nidan

Betekenis: Het Ijzeren Paard (tweede stap).
Omschrijving: De tweede in een serie van drie Tekki kata's. De nadruk ligt op het verhogen van de kracht in de Kiba Dachi standen.
Aantal bewegingen: 24

Tekki Sandan

Betekenis: Het Ijzeren Paard (derde stap).
Omschrijving: Het laatste niveau van de drie Tekki kata's. De nadruk ligt op de snelheid en de coördinatie van de armen, alsook de toenemende kracht in de torso en de benen.
Aantal bewegingen: 36

Chinte

Betekenis: Ongebruikelijke Handen
Omschrijving: De kata maakt gebruik van grote, cirkelvormige bewegingen. Dit in tegenstelling tot de gebruikelijke Shotokan methode dat de kortste afstand tussen twee punten gebruikt. De nihon nukite (tweevingerige speerhand) en naka daka ippon ken (één-knokelige slag) en andere 'rare' technieken geven de naam 'Ongebruikelijke Handen' of 'Eigenaardige Handen'. Eender welke vertaling, Chinte is een ongewone, eigenaardige en verbazende kata met wijde variatie aan technieken.
Aantal bewegingen: 32

Bassai Sho

Betekenis: Bestormen van de Veste
Omschrijving: De kortere versie van Bassai Dai, gebruikmakend van dezelfde embusen. Het doel is, zoals bij Sochin, het vechten tegen een stok of staaf.
Aantal bewegingen: 27

Kanku Sho

Betekenis: Hemelzicht
Omschrijving: Sho duidt op 'kort', daarom is dit de kortere versie van Kanku Dai, gebruik makend van dezelfde embusen of bewegingspatronen. De kata stamt, evenals zijn voorganger, af van Kushanku.
Aantal bewegingen: 47

Nijushiho

Betekenis: Vierentwintig Stappen
Omschrijving: Ni ju shi betekent vierentwintig. Ho kan duiden op 'stap' of 'richting'. Omdat er exact 24 stappen in de kata voorkomen, kan het dat Nijushiho genoemd is naar het aantal stappen. Daarom is 'Vierentwintig Stappen' een goede vertaling van de kata. De originele naam was Niseishi. De kalme en lange bewegingen verwijzen naar de golven die op een klif breken.
Aantal bewegingen: 34

Unsu

Betekenis: Wolkhanden
Omschrijving: De naam Unsu is samengesteld uit de kanji karakters Un en Shu of Te. Ze duiden op de woorden 'Wolk' en 'Handen'. De betekenis is dus eigenlijk 'Wolk Handen'. De opening symboliseert het scheiden van de wolken met de handen. De calligraphie van Funakoshi sensei, Hatsuum Jin Dõ (De wolken scheiden, zoekend naar de Weg) kan naar deze bewegingen verwijzen. Het lijkt alsof de kata beweegt van haast naar serene kalmte.
Aantal bewegingen: 48

Wankan

Betekenis: Koningskroon
Omschrijving: Daar deze kata erg kort is menen velen dat deze kata niet compleet is. Wankan betekent 'Kroon van de Koning'.
Aantal bewegingen: 24

Gojushiho Sho

Betekenis: Vierenvijftig Stappen
Omschrijving: Normaal gezien wanneer er twee kata's met dezelfde naam zijn is de ene de 'dai' (grote) kata en de ander de 'sho' (kleine) kata. De sho kata is gewoonlijk veel korter en meer gecompliceerd. Gojushiho Sho betekent eigenlijk 'Kleine Vierenvijftig Stappen'. Wanneer je de kata goed bekijkt, zie je dat de namen eigenlijk niet juist gekozen zijn. De dai versie is korter en gecompliceerder dan de sho versie! Dit is tegenstrijdig met de andere tweeling kata's zoals Bassai Dai en Bassai Sho of Kanku Dai en Kanku Sho. Ook een zeer gevorderde kata.
Aantal bewegingen: 65

bottom of page